Działalność Kołobrzeskiego Koła Terenowego Związku Sybiraków
Kołobrzeskie Koło Terenowe Związku Sybiraków powstało w kwietniu 1989 roku. Patronem koła został Walerian Łukasiński, polski działacz niepodległościowy z czasów Królestwa Polskiego, więzień twierdzy w Szlisselburgu. Na pierwszego prezesa kołobrzeskiego koła wybrano Mieczysława Brzuchanię, jego zastępcą został Józef Hryniewicz, zaś sekretarzem Wanda Przybylska.
Już w kwietniu 1990 roku w czasie walnego zebrania podjęto uchwałę by ufundować tablicę pamiątkową z nazwami miejscowości, do których zostali zesłani Polacy w latach drugiej wojny światowej. Tablicę wykonano z brązu i przymocowano w kołobrzeskiej katedrze. Uroczystego odsłonięcia dokonano 17 marca 1991 roku.
1 września 1991 roku z inicjatywy Koła Związku Sybiraków w Kołobrzegu organizacje kombatanckie i Sybiracy wystawili na Cmentarzu Wojennym w Zieleniewie krzyż dębowy z tablicą na cokole: „Polskim żołnierzom poległym na wszystkich frontach świata”.
10 lutego 2017 roku dotychczasowy, zniszczony drewniany krzyż zastąpiony został przez nowy Krzyż Pamięci. Stalowa konstrukcja, którą wykonał koszaliński artysta rzeźbiarz – Zygmunt Wujek, ma 4,5 metra wysokości i waży około czterech ton. Tak jak poprzedni powstał między innymi z inicjatywy kołobrzeskich Sybiraków. Od 1992 roku trwały prace nad sztandarem Kołobrzeskiego Koła Sybiraków. Idea posiadania sztandaru była wyrazem solidarności pokoleniowej z tymi, którzy na dalekiej Syberii do końca ufali Bogu i wierzyli w szczęśliwy powrót do ojczyzny, a wyrazem tego jest motto: „Wierni Bogu i Polsce”.
W 1992 roku członkowie Koła zorganizowali zbiórkę pieniędzy w formie cegiełek zaprojektowanych przez Marię Czaplicką i Henryka Pytlaka, zaś projekt sztandaru powstał w pracowni pani Łucji Końko. 11 listopada 1993 roku sztandar został uroczyście wręczony przez ówczesnego Prezydenta Miasta Henryka Bieńkowskiego i poświęcony przez biskupa Ignacego Jeża.
Od listopada 1994 roku kołobrzescy Sybiracy przyłączyli się do akcji „Most Pomocy Polakom w Kazachstanie” wpłacając dobrowolnie pieniądze. Ponadto zarząd koła rozprowadził wśród swoich członków cegiełkę wspierając tym samym budowę kościołów w Kazachstanie.
W listopadzie także zarząd kołobrzeskiego koła zwraca się do prezydenta miasta z prośbą o przydział pasa ziemi grzebalnej na Cmentarzu Wojennym w Zieleniewie, a w 1997 roku na walnym zebraniu prezes Maria Czaplicka przedstawia pomysł wystawienia tam pomnika – Mogiła Mogił – poświęconego zesłańcom syberyjskim. Obelisk miał być symbolem pamięci i hołdu oddanego wszystkim Sybirakom, którzy zmarli na bezkresnych stepach i w nieprzebytych tajgach Azji. W czasie zebrania wyłoniono Komitet Budowy Pomnika z przewodniczącym Adamem Sucheckim na czele. 16 września 2003 roku miało miejsce uroczyste odsłonięcie pomnika.
W 1997 roku na wniosek Koła Związku Sybiraków w Kołobrzegu uchwałą Rady Miejskiej jedną z kołobrzeskich ulic nazwano ulicą Sybiraków (odcinek ulicy L. Waryńskiego pomiędzy ulicą Armii Krajowej i Placem 18 Marca).
W maju 2005r. pojawia się nowa inicjatywa – projekt pomnika – Ściany Pamięci, którą Sybiracy chcą wybudować na cmentarzu w Zieleniewie w kwaterze Sybiraków. Poświęcona ma być tym, których prochy są rozrzucone po świecie, szczególnie tym Sybirakom, którzy mogił nie mają. Projekt opracował kołobrzeski artysta plastyk Jan Tężycki. Wmurowania aktu erekcyjnego dokonał Prezydent Miasta Janusz Gromek, poświęcił ks. prałat Tadeusz Wilk. Dzięki konsekwencji i uporowi kołobrzeskich Sybiraków 17 września 2010 roku nastąpiło odsłonięcie Ściany Pamięci Polskiej Golgoty Wschodu. W uroczystościach wzięli udział członkowie Związku Sybiraków oraz przedstawiciele władz miasta i powiatu. Pomnik ten upamiętniający tragiczną podróż na wschód jest wyrazem pamięci o tych, którzy zmarli podczas transportu, w czasie drogi do miejsca zesłania.
Członkowie kołobrzeskiego koła przez wiele lat włączali się w akcję pomocy rodzinom z Kazachstanu – między innymi pomagając w organizacji wypoczynku dla dzieci, a także czynnie wspierali akcję „Gwiazdka Sybirakom Polakom na Białorusi”.
opracowała
Anetta Bolechowska
