SYBIRACKI WAGON PAMIĘCI

Ekspozycja poświęcona jest masowym deportacjom i wywózkom Polaków w głąb Związku Radzieckiego, m.in. na Syberię i do Kazachstanu. Pierwsza z nich miała miejsce 10 lutego 1940 r., druga – od 13 do 15 kwietnia 1940 r. Trzecią deportację władze radzieckie zorganizowały pod koniec czerwca i w lipcu 1940 r. W czerwcu 1941 r. odbyła się czwarta wywózka obywateli polskich z terenów zagarniętych po 17 września 1939 r. Ostatnie wysiedlenia trwały jeszcze w latach 1944-1945.

Wystawa ma za zadanie kultywować pamięć o tych tragicznych wydarzeniach a jej cel wpisuje się w misję i zadania realizowane przez Muzeum. Pełniąc społeczną i publiczną funkcję, chcemy poszerzyć wiedzę i świadomość historyczną społeczeństwa, a zwłaszcza młodzieży. Działaniom naszym przyświeca również idea uratowania dla przyszłych pokoleń jak największej liczby zabytków oraz przechowywanie gromadzonych zbiorów we właściwych warunkach.

Sam wagon trafił do Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu dzięki informacji od mieszkańca Kołobrzegu, pana Marcina Góreckiego. To on poinformował Muzeum, że na bocznicy przy ul. Solnej w Kołobrzegu, wśród wagonów wczasowych znajduje się jeden na szprychowych kołach.

Sybiracki Wagon Pamięci - wnętrze

Wizja lokalna przeprowadzona przez pracowników Muzeum potwierdziła wyjątkowość odkrycia, już na pierwszy rzut oka było widać, że wagon posiada dużą wartości historyczną. Podczas dalszych prac ustalono, że prawdopodobnie w latach 50-tych „kołobrzeski wagon” został przebudowany przez Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego (ZNTK) w Lubaniu. Powstawały tam wagony techniczno-gospodarcze, nazywane „koszarkami”, które były budowane na starych podwoziach pozyskanych od PKP.

Duży rozstaw osi, wzmocnienie ramy podciągiem, złożonym z dwóch stykających się trójkątów, wskazują na użycie podwozia wagonu osobowego. Znajdujący się na czopach rok 1909 prawdopodobnie jest datą powstania wagonu.

W latach 80-tych wagon stał na nieistniejącej już bocznicy przy ul. Jedności Narodowej w Kołobrzegu, skąd trafił jako wagon kolejowych wczasów pracowniczych na bocznicę przy ul. Solnej. Dzięki zaangażowaniu i pomocy wielu osób oraz instytucji udało się uratować ten wyjątkowy zabytek techniki i pozyskać do zbiorów Muzeum Oręża Polskiego.

Wieloletni proces całkowitej i kompletnej renowacji był możliwy dzięki wzajemnej współpracy i umożliwił przystosowanie wagonu do zwiedzania.

Organizacja wystawy pt. „Sybiracki wagon pamięci” nie byłaby możliwa bez pomocy wielu instytucji i osób prywatnych. Zabytkowy wagon, w którym umieszczono wystawę został pozyskany dzięki Zarządowi Ogniska TKKF Relax w Radomiu. Zarząd Dróg Powiatowych w Kołobrzegu przechował oraz udostępnił plac pod renowację wagonu. Podkłady kolejowe przekazało Miasto Kołobrzeg, artefakty, które wzbogacają naszą wystawę pozyskaliśmy od członków Związku Sybiraków-Koła Terenowego w Kołobrzegu oraz od osób prywatnych.

W organizację ekspozycji niezwykle mocno zaangażował się Starosta Kołobrzeski p. Tomasz Tamborski.

Wszystkim tym osobom i instytucjom serdecznie dziękujemy.

Aleksander Ostasz
Dyrektor Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu

Sybiracki Wagon Pamięci