Przyszliśmy morze… Zaślubiny z Bałtykiem, 18 marca 1945 r.

„Przyszliśmy, morze, po ciężkim i krwawym trudzie. Widzimy, że nie poszedł na marne nasz trud. Przysięgamy, że cię nigdy nie opuścimy. Rzucając pierścień w twe fale, biorę z tobą ślub, ponieważ tyś było i będziesz zawsze nasze”. Te słowa, późnym popołudniem 18 marca 1945 r. wypowiedział stojąc na murze wschodniego pirsu kołobrzeskiego portu, 43-letni artylerzysta ze Stryjówki pod Tarnopolem, kpr. Franciszek Niewidziajło. Chwilę później w morskie fale poszybowała obrączka. W ten sposób, nawiązując do pradawnej tradycji morskiej, Wojsko Polskie zaślubiało Bałtyk. Niemal w tym samym czasie, w Moskwie, 124 działa oddały 12 salw na cześć zdobywców Festung Kolberg.

18 marca 1945 r. Kołobrzeg. Zaśłubiny 1 samodzielnego pułku moździeży.

Ceremonia zorganizowana w marcu 1945 r. była jedną z najbardziej doniosłych, a zarazem symbolicznych dla żołnierzy polskich podczas całej II wojny światowej. Na uwagę zasługuje fakt, że doszło do niej zaledwie kilka godzin po zaprzestaniu walk. Miejsce uroczystości – rejon wejścia do portu i Fortu Ujście (dziś: latarnia morska) naprędce uprzątnięto, a na tarasie obiektu ustawiono maszt, na którym załopotała Biało-Czerwona, wciągnięta przy dźwiękach „Mazurka Dąbrowskiego”. O godz. 16.00 rozpoczęła się msza święta celebrowana przez kapelana 3. Dywizji Piechoty im. Romualda Traugutta, ks. kpt. Alojzego Dudka. Gospodarzem uroczystości wybrano 7. pułk piechoty. Okolicznościowe przemówienie wygłosił też zastępca dowódcy 1. Armii Wojska Polskiego ds. polityczno-wychowawczych, ppłk Piotr Jaroszewicz.

18 marca 1945 r. Kołobrzeg. Msza polowa celebrowana przez ks. kapelana Alojzego Dudka podczas uroczystości zaśłubin z morzem.

Przedstawicielami 2. Armii Wojska Polskiego, która w tym czasie stała w obronie na Ziemi Lubuskiej, podczas zaślubin byli: dowódca 7. Dywizji Piechoty, gen. Mikołaj Prus-Więckowski (później objął komendę nad 1. Warszawską Dywizją Kawalerii – pierwszą polską, wielką jednostką w powojennym Koszalinie), jego zastępca ds. polityczno-wychowawczych, mjr Franciszek Mróz oraz reprezentujący sztab 2. AWP, ppłk Edmund Pszczółkowski.

Uroczystości w pododdziałach trwały jeszcze kolejną dobę. To właśnie z 19 marca 1945 r. znamy dziś najwięcej dokumentujących kołobrzeskie uroczystości fotografii, mylnie niekiedy identyfikowanych jako właściwe, zaślubinowe. Tego dnia nad ujście Parsęty dotarła także Czołówka Filmowa Wojska Polskiego.

19 marca 1945 r. Kołobrzeg. Uroczystości zaślubin z morzem 4 DP.

Warto przypomnieć, że oprócz oficjalnej ceremonii, poszczególne pododdziały organizowały już wcześniej własne. Prawdopodobnie jako pierwsi małżeństwo z morzem zawarli o godz. 13.00 żołnierze 18. pułku piechoty, wykonawcą symbolicznego aktu był por. Franciszek Sentowski. Z kolei pierwszymi polskimi żołnierzami, którzy dotarli na plażę w rejonie Kołobrzegu w ogóle byli zwiadowcy 3. kompanii I batalionu 16. pułku piechoty, którymi dowodził kpr Leon Piworowicz. Miało to miejsce już 8 marca 1945 r. w Grzybowie. 24 godziny wcześniej względem celebry kołobrzeskiej, w Mrzeżynie, uroczystości zaślubinowe zorganizowała 1. Samodzielna Warszawska Brygada Kawalerii, a 15 marca 1945 r. w Dziwnówku – 5. pułk piechoty i inne pododdziały 2. Dywizji Piechoty im. Jana Henryka Dąbrowskiego.

19 marca 1945 r. Kołobrzeg. Zaślubiny 5 Brygady Artylerii Ciężkiej na plaży zachodniej. Pierścień rzuca Jerzy Oświecimski.

Kołobrzeskie zaślubiny z Bałtykiem, wieńczące niejako podkreślany w propagandzie marsz szlakiem Bolesława III Krzywoustego, nawiązywały do aktu o identycznym charakterze, którego 10 lutego 1920 r. dokonał w Pucku dowódca Frontu Pomorskiego, gen. Józef Haller. Wówczas w morskie fale wrzucono platynową obrączkę ufundowaną przez polskich mieszkańców Gdańska.

dr Łukasz Gładysiak