Ostatni etap badań terenowych – weryfikacja stanowisk wrakowych przez płetwonurków

Nurkowanie

Ostatni terenowy etap badań polegał na weryfikacji stanowisk wrakowych przez płetwonurków. Nurkowania badawcze prowadzone były z pokładu jednostki Saracen II w okresie sierpień-wrzesień 2018 r. Prace prowadzone były przy stosunkowo słabej przejrzystości wody sięgającej od 0,5 metra do maksymalnie 3-4 metrów. Słaba przejrzystość spowodowana była kilkoma czynnikami takimi jak: bliskość brzegu i niewielka głębokość, silne i zmienne wiatry oraz prądy morskie. Generalnie wszystkie wraki zlokalizowane podczas projektu są bardzo zniszczone i prawie całkowicie zasypane piaskiem. Na ich stan zachowania wpływ ma przede wszystkim ich lokalizacja i ekspozycja stanowiska. Niewielka głębokość, działalność ludzka oraz bliskość brzegu niekorzystnie wpłynęła na stan zachowania ich konstrukcji. Czynnikiem dodatkowo wpływającym na stan zachowania wraków oraz utrudniającym prowadzenie prac na stanowisku jest dynamiczną cyrkulacją wód w strefie przybrzeżnej. Drastycznie obniża ona widoczność poziomą pod wodą oraz powoduje nanoszenie piasku i kamieni niszczących elementy jednostek. Ponadto wszystkie wystające nad dno struktury wraków silnie pokryte są omułkami, co znacząco utrudnia identyfikacje poszczególnych detali konstrukcyjnych.

Stanowiska wrakowe

Podczas przedmiotowych badań odkryto 3 nowe stanowiska wrakowe. Dwa w obrębie badanego obszaru a trzeci 264 metry na wschód od niego.

Wrak nr 1: stan. 83, AZP 14-16/42

Stanowisko zlokalizowane w północno-wschodniej części obszaru badawczego, na głębokości 14 metrów. Wrak zorientowany na osi północ-południe z dziobem zwróconym w kierunku południowym. Wszystko wskazuje na to, że są to pozostałości stalowej barki z drewnianym dnem o długości powyżej 30 metrów. Niestety nie zachowała się część rufowa, więc trudno określić całkowitą długość jednostki. Wrak składa się z kilku elementów, jego główną część stanowi drewniane dno zbudowane z belek o szerokości od 25 do 35 cm i grubości 10 cm. Oderwane burty jednostki znajdują się obok wraku.Podobny wrak tzw. ,,Szczecińska barka z drewnianym dnem” został wydobyty w Szczecinie w 2011 roku, Obecnie po wyremontowaniu przez Zachodniopomorskie Stowarzyszenie Dziedzictwo Morza znajduje się na terenie Campingu Marina w Szczecinie Dąbiu.

Wrak nr 2: stan. 84, AZP 14-16/43
Stanowisko zlokalizowane w południowo-wschodniej części obszaru badawczego, na głębokościach w zakresie 5-6 metrów. Wrak zorientowany na osi wschód-zachód z dziobem zwróconym w kierunku zachodnim. Wymiary wraku: długość ok. 44 m, szerokość ok. 8,5 m. Pozostałości metalowej jednostki, spoczywającej na dnie na równej stępce, która najprawdopodobniej zatonęła podczas II wojny światowej. Wrak wystaje z dna na wysokość ok. 1,5 m, a maksymalnie na około 2 -2,5 metra w części rufowej i ta część jest najlepiej zachowana. Na rufie znajduje się płetwa sterowa i trójpłatowa śruba o średnicy ok. 3 m. Z racji tego, że wrak spoczywał na niewielkiej głębokości, był doskonale widoczny a jednocześnie w złych warunkach stanowił przeszkodę w żegludze, należy przypuszczać, że został on w okresie powojennym wysadzany i pocięty a większości elementów jednostki została wydobyta w celu utylizacji (złomowania). Na dnie przetrwała część denna jednostki z widocznymi wręgami oraz pozostałości poszycia statku, wśród rumowiska różnego rodzaju elementów metalowych. Do tego wszystko pokryte jest omułkami i przemieszczającym się piaskiem. Widoczność na wraku przeważnie jest zła lub bardzo zła ze względu na niewielką głębokość oraz bliskość brzegu.

Wrak nr 3: stan. 85, AZP 14-16/44

Stanowisko zlokalizowane 264 metry na wschód od obszaru badawczego, na głębokości 10 metrów. Wrak zorientowany na osi północ-południe o wymiarach: długość 7,8 m, Szerokość 1,6 m, 3 metry na wschód od wraku wystaje z dna metrowy element konstrukcji jednostki.

Obiekt znajdujący się na dnie stanowi fragment większej jednostki pływającej. Możemy tam wyodrębnić fragmenty kilku elementów drewnianych (belki) połączonych mosiężnymi śrubami i całkowicie zagrzebanych w piasku. Resztę pozostałości wraku stanowią elementy stalowe oraz prawdopodobnie kilkudziesięcio-centymetrowe fragmenty mosiężnych rurek. Fragmenty zalegające w wodzie wystają zaledwie na około 20-30 cm ponad dno.

Realizacja zadania: "Wraki Kołobrzegu 2018. Rozpoznanie podwodnych stanowisk archeologicznych w ramach badań AZP obszarów morskich w rejonie Kołobrzegu" była możliwa dzięki otrzymaniu dotacji od Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu "Ochrona zabytków archeologicznych".