Wraki Kołobrzegu
W okresie od czerwca do sierpnia 2016 roku Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu realizowało projekt badawczy: Rozpoznanie podwodnych stanowisk archeologicznych w ramach badań AZP obszarów morskich. Głównym celem podjętych prac było rozpoznanie wejścia do portu w Kołobrzegu pod kątem lokalizacji i ewidencji podwodnych stanowisk archeologicznych a szczególnie wraków jednostek pływających. Kołobrzeg ze względu na swoje położenie stanowił od zarania dziejów ważny ośrodek handlowy. To tutaj od czasów średniowiecza przecinały się liczne szlaki handlowe. Silne sztormy nawiedzające tą część wybrzeża powodowały że nie wszystkie statki bezpiecznie dopływały do kołobrzeskiego portu. Liczne konflikty zbrojne kilkukrotnie doprowadziły do zniszczenia samego portu w Kołobrzegu oraz cumujących w nim statków. Podczas II wojny światowej zabudowa miasta została zniszczona w 90 % a w porcie nie ocalała żadna jednostka pływająca.
Dotychczas, w tym rejonie nie prowadzono żadnych systematycznych badań archeologicznych związanych z poszukiwaniem śladów bytności człowieka na tym odcinku wybrzeża.
Ciężar prac położono zatem na lokalizacji w obszarze badawczym jak największej ilości nowych stanowisk archeologicznych i zabytkowych przedmiotów. Ze względu na nieinwazyjny charakter badań, główny nacisk położono na rozpoznanie wyznaczonego obszaru z wykorzystaniem aparatury hydroakustycznej oraz późniejszej, podwodnej weryfikacji namierzonych obiektów najpierw przy pomocy pojazdu podwodnego z sonarem skanującym a następnie przy pomocy płetwonurków.
Badania możliwe był do przeprowadzenia dzięki pomocy:
- Urzędu Morskiego w Słupsku
- firmy ESCORT Sp. z o.o., która zrealizowała etap badań sonarowych;
- firmy Digital Archaeology, która wykonała podwodną dokumentację fotogrametryczną zabytkowych obiektów zlokalizowanych pod wodą;
- Portowej Ochotniczej Straży Pożarnej „TRYTON” z Kołobrzegu – specjalistycznej jednostki płetwonurków, która pomogła z logistyką i organizacją prac terenowych;
- jednostki pływającej ,,Saracen „ Wyprawy Nurkowe - Paweł Depta
- Muzeum Narodowego w Szczecinie oraz Uniwersytetu Gdańskiego, które udzieliły wsparcia w zakresie merytorycznym oraz pomogły w kwerendzie źródłowej;
- Zakładu Robót Hydrotechnicznych i Podwodnych UW Service, które wypożyczył niezbędny sprzęt nurkowy do realizacji podwodnej prospekcji.
- Zachodniopomorskiego Stowarzyszenia Dziedzictwo Morza
- firm z branży nurkowej TECLINE by SCUBATECH oraz SEAYA
Projekt: Rozpoznanie podwodnych stanowisk archeologicznych w ramach badań AZP obszarów morskich w rejonie Kołobrzegu dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Część kosztów projektu pokryto ze środków Starostwa Powiatowego w Kołobrzegu na cele badawcze Muzeum.
Podczas badań zlokalizowano kilka obiektów w tym jeden wrak z czasów ostatniej wojny.
Wrak, nazywany potocznie ,,Kanonierką”, znajduje się na północ od portu w Kołobrzegu, na głębokości 11 m. Jest to niemiecki prom artyleryjski – minowy o oznaczeniu F 193, który zatonął w 1945 roku po wejściu na minę. Jednostka miała 47 metrów długości i 8,5 metra szerokości.
Okręty tego typu spełniały trzy podstawowe funkcje: desantową, minową lub wsparcia artyleryjskiego. Jednostki te zaprojektowano z myślą o działaniach na Bałtyku, Morzu Śródziemnym oraz na kanale La Manche. Poza 56 minami mógł przewozić, dwa czołgi typy Panzer IV albo 200 żołnierzy lub 8 łodzi desantowych z załogą.
Po konferencji prasowej w dniu 30 listopada 2016 r. na której ogłoszono wyniki badań, nawiązano kontakt i współpracę z Zespołem Szkół im. H. Sienkiewicza w Kołobrzegu. Szkoła zaproponowała wykonanie makiety 3D zbadanego przez Muzeum Oręża Polskiego wraku. Uczniowie IV klasy Technikum pod okiem Jacka Kawałka nauczyciela informatyki i opiekuna projektu pracowali nad makietą ponad 800 godzin. 14 marca 2017 roku w siedzibie muzeum w obecności Starosty Kołobrzeskiego Tomasza Tamborskiego, Dyrektora Zespołu Szkół Nr 1 im. H. Sienkiewicza Katarzyny Karaźniewicz – Deczyńskiej oraz Dyrektora Muzeum Oręża Polskiego Aleksandra Ostasza
nastąpiła prezentacja i przekazanie makiety wraku. Zostało również podpisane porozumienie dotyczące dalszej współpracy przy kolejnych projektach.
Aleksander Ostasz