17 września 1939 roku Związek Radziecki dokonał zbrojnej agresji na Polskę, pogrążoną już w wojnie z hitlerowskimi Niemcami. Ten dzień przeszedł do historii jako moment, w którym Rzeczpospolita została ostatecznie rozdarta przez dwóch totalitarnych sąsiadów – nazistowskie Niemcy i komunistyczny Związek Sowiecki.

1 września 1939 roku Niemcy zaatakowały Polskę, rozpoczynając II wojnę światową. Już 23 sierpnia 1939 roku, w tajnym protokole paktu Ribbentrop-Mołotow, III Rzesza i ZSRR podzieliły między siebie Europę Środkowo-Wschodnią. Polska miała zostać podzielona między obu agresorów, mimo że Związek Sowiecki utrzymywał wcześniej z Polską pakt o nieagresji, ważny do 1945 roku.

Wczesnym rankiem 17 września 1939 roku Armia Czerwona przekroczyła granicę Polski na całej długości wschodniego frontu, od Dźwiny po Karpaty. Sowieci przedstawili swoje działania jako „interwencję w celu ochrony ludności ukraińskiej i białoruskiej”, rzekomo opuszczonej przez polski rząd, który w nocy z 17 na 18 września przekroczył granicę z Rumunią.

Dla wielu polskich żołnierzy i cywilów był to moment całkowitej dezorientacji. Walcząca z niemieckim najeźdźcą Polska nie była przygotowana na wojnę na dwa fronty. Dowództwo Wojska Polskiego wydało rozkaz unikania walk z Sowietami, chyba że agresor zaatakuje pierwszy.

Związek Sowiecki zajął ponad 50% terytorium II Rzeczypospolitej, w tym ziemie dzisiejszej zachodniej Ukrainy i zachodniej Białorusi. Do końca września 1939 roku państwo polskie przestało istnieć jako niezależny byt, podzielone między dwa totalitarne imperia. Nastąpiły masowe represje: aresztowania, deportacje, egzekucje. Szacuje się, że w latach 1939–1941 w głąb ZSRR wywieziono nawet do miliona Polaków.

Napaść Związku Sowieckiego na Polskę była jawnym pogwałceniem prawa międzynarodowego i aktem agresji. Przez dziesięciolecia temat ten był w Polsce Ludowej przemilczany lub zakłamywany. Dziś 17 września obchodzony jest w Polsce jako Dzień Sybiraka – dzień pamięci o ofiarach sowieckich represji.

Na wystawie stałej "Dzieje Oręża Polskiego" naszego muzeum znaleźć można sowieckie umundurowanie z początku okresu okupacji naszej Ojczyzny. Prezentujemy między innymi szeregowego piechoty 119. pułku strzelców, oficera artylerii 178. pułku artylerii lekkiej, czy oficera artylerii konnej pododziałów kozackich, którzy w 1939 roku wkroczyli do wschodnich województw zdradzonej Rzeczypospolitej.